Astronomi tarihinde bir birinci: Uzayda ‘ters yörünge’ ezkaza keşfedildi, kozmosun en sıra dışı gezegeni ortaya çıktı

Gökbilimciler, Dünya’ya sadece 120 ışık yılı mesafede yer alan ve iki kahverengi cüce yıldız etrafında dik bir kutupsal yörüngede dönen sıra dışı bir gezegen sistemi keşfetti. Araştırma, kahverengi cücelerin ışık bilgileri incelenirken tamamen tesadüfen ortaya çıktı.

İkili sistemde birinci kere görüldü

“2M1510” ismi verilen bu ikili sistem, bir gezegenin 90 derece açıyla döndüğü birinci kutupsal yörünge olarak astronomi tarihine geçti. Sistem birebir vakitte, ön geçişli kahverengi cüce çiftinin sadece ikinci örneği olma özelliği taşıyor.

Başarısız yıldızlar ortasında dönen gezegen

Kahverengi cüceler, yıldızlar ile gezegenler ortasında yer alan orta gök cisimleri olarak biliniyor. Kâfi kütleye sahip olsalar da, çekirdeklerinde klasik hidrojen füzyonunu başlatamayacak kadar küçük oldukları için bazen “başarısız yıldızlar” olarak isimlendiriliyor.

Beklenmedik sinyal kuşku uyandırdı

Birmingham Üniversitesi’nden Thomas Baycroft liderliğindeki araştırmacılar, 2M1510 sistemindeki yıldızların ışık eğrilerini tahlil ederken açıklanamayan bir oynama fark etti. Yıldızlar, etraflarında dönen küçük cisimlerin çekim tesiriyle yavaşça sallanabiliyor. Bu titreşimler, yayılan ışığın dalga uzunluğunda değişiklik yaratıyor.

Veriler kutupsal gezegeni işaret etti

Veriler, bu oynamanın lakin kutupsal bir yörüngede dönen bir gezegenin etkisiyle açıklanabileceğini ortaya koydu. 2M1510 AB b olarak isimlendirilen bu gezegenin varlığı, cihandaki yörünge yapılarına dair bildiklerimizi sorgulatıyor.

Sistemde üç kahverengi cüce var

Sistem içinde A ve B olarak isimlendirilen kahverengi cüceler, Jüpiter’in 35 katı kütleye sahip ve birbirlerine yakın bir yörüngede 20,9 günde dönüşlerini tamamlıyorlar. Üçüncü bir cüce olan 2M1510 C ise sistemin çok uzağında bulunuyor.

Kütle ve yörünge meçhul, keşif heyecan verici

Yeni keşfedilen gezegenin tam yörüngesi ve kütlesi şimdi belirlenemedi. Birinci kestirimler, yörüngesinin 100 ila birkaç bin gün arasında, kütlesinin ise 10 ila 1000 Dünya kütlesi ortasında değişebileceğini gösteriyor. Lakin gökbilimciler için bu belirsizlik bile büyüleyici.

“Bu keşif büsbütün baht yapıtı oldu”

Araştırmanın kıdemli isimlerinden Amaury Triaud, keşfin büsbütün rastlantısal olduğunu şu sözlerle ifade etti:
“Amacımız bu türlü bir yapı keşfetmek değildi. Bu, gökyüzünün bize sunduğu harikulâde bir sürpriz.”