‘Almanya’nın yeni koalisyon programı militarist ve teknokrat bir yapıda. Programda Türkiye başlığı dikkat çekiyor’

“Koalisyon mutabakat metninin yalnızca Almanya-Türkiye münasebetlerine değil aynı zamanda Türk-Avrupa Birliği ilgilerine de mümkün tesirleri net bir halde görülüyor. Bu protokolün bir kısmında Türkiye başlığı var. Türkiye başlığında dikkatimizi çeken birtakım konular var. Türkiye ile Almanya’nın tarihi bağları olduğu, ticari bağların bulunduğu tabir ediliyor. ‘İyi komşuluk’ anlayışı ile devam edilmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Ama Türk-Avrupa Birliği müzakerelerinin ‘imtiyazlı üyelik’ ve ‘stratejik ortaklık’ çerçevesinde sürdürülebileceğinin altı çiziliyor. Meğer ki koalisyonun başka ortağı olan Sosyal Demokrat Parti yani SPD, geçmişten günümüze Türkiye’nin direkt AB üyeliğine karşı hal koyan bir siyasi partiydi. Bu da bize gösteriyor ki hazırlanan koalisyon protokolünde, genel olarak Avrupa coğrafyasına hakim olan sağ fikirler ve siyaset öne çıkıyor.”

“Almanya’yı son 45 yıldır koalisyon hükümetleri yönetiyor. Koalisyon hükümetlerinin bir mevzuatı var. Yani iktidar adayı dışında koalisyonun ikinci ortağı olan siyasi parti, dışişleri bakanlığını alırdı. Halbuki ki bu koalisyonda dışişleri bakanlığı doğrudan CDU/CSU’ya bağlandı. Bu, 45 yıldır birinci kez gerçekleşti. Aslında Avrupa coğrafyasında sağ hareketlerin ve sağ siyasi partilerin güçlü olmasını sağlayan iki temel element var: Birincisi, solun son devirlerde sol bedellerden uzaklaşıp güç kaybetmesi. Buna paralel olarak sendikal örgütlenmeler ve işçi sınıf gücünü kaybetti ve sağ siyaset bu boşluğu kendi reçeteleri ile doldurdu. Bu siyasi reçeteler ülke siyasetini belirlediği üzere hükümetleri de belirleyici bir noktaya geldi. Bunu günümüz Avrupa coğrafyasında net bir biçimde görüyoruz. Evet, son günlerini yaşayan Toplumsal Demokrat-Yeşiller hükümeti giderayak Türkiye’ye Eurofighter savaş uçaklarının satışıyla ilgili veto kararı aldı. Bu, geçen hafta bir medya kuruluşu tarafından aktarıldı. Birçok kanal bunun teyide muhtaç olduğunu belirtse dahi bu türlü bir gelişmenin olduğunu anlıyoruz. Zira bu savaş uçaklarının bir öbür ortağı olan İngiltere’nin Times gazetesi bu istikamette bir haber yayınladı. Eurofighter’ın üç ana bileşeni İngiltere, Almanya ve İspanya. Bunlar karar bileşenleri. Bir de kısmen İtalya var. Bir müddet evvel bu uçaklardan 40 tane alınmasına yönelik İngiltere’deki ilgili üniteler ile Türk muhatapları mutabık kaldı. Zira bu savaş uçaklarının milletlerarası satış uyumundan sorumlu olan ülke İngiltere. Ve İngiltere, bu satış konusunda mutabakata varmıştı ve Almanya’nın son dakikada aldığı veto kararının İngiltere tarafından yanlışsız bulunmadığını da The Times gazetesi haber yaptı. Bu karar neden alındı?

Unutmayalım ki son günlerde Türkiye’de demokrasi tartışmaları oldu. Yeni koalisyonun bildirgesinde, ‘Demokratik kıymetlerden uzaklaşan Türkiye’yi kabullenir bir noktada değiliz. Beklentimiz, Türkiye’nin tekrar demokratik pahalara dönmesidir’ diye bir tabir yer alıyor. Yani Türkiye’nin kozmik hukuk kıymetlerine dönmesi üzere bir beklenti var. Bu alınan veto kararı, Türk-Alman yahut Türk-AB bağlarını etkileyebilir mi? Şu anki evrede Türkiye’deki yetkililerden bir açıklama yok. Alman Dışişleri Bakanı yani şu anda Yeşiller’in Dışişleri Bakanı Baerbock’tan da net bir açıklama göremiyoruz. Yeni kurulacak koalisyonun protokol metninde, muhtemel başbakan Friedric Merz’in çok kıymetli bir açıklaması var. Diyor ki: ‘NATO müttefiklerimizle olan münasebetlerimizi güçlendireceğiz. Müttefiklerimize silah satışında öncülük yapacağız ve transfer süreçlerini de hızlandırarak hareket edeceğiz’.

Yani SPD giderayak bu türlü bir karar aldı lakin Merz’in açıklamalarına nazaran farklı bir çerçeve karşımıza çıkacak üzere görünüyor. Merz ayrıyeten Avrupa Birliği’nin Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte ortaya çıkmış olan güvenlik sıkıntısıyla ilgili istişare yapacağı adreslerden birisinin de, stratejik olarak Türkiye olacağı gerçeğini de kimi kısa paragraflarda tabir edebildi. Bunun somut bir noktaya dönüşebilmesi öncelikle önümüzdeki gelişmelere ve sürece bağlı. Başka bir etmen de ABD’nin, Avrupa coğrafyasına uygulayacağı siyaset olacak. Şayet Amerika, tekrar tekrar NATO’nun güçlenmesi yahut NATO’nun güçlü bir halde sürekliliğini sağlayarak Avrupa coğrafyasının bu şemsiye altında kalması istikametinde siyasetlerini sürdürürse, o vakit Türkiye’ye ait adımlar bir kenara bırakılabilir ve ABD, tekrar süratli ve güçlü bir halde Avrupa coğrafyasına silah satışına başlayabilir. Bunların hepsi mümkün senaryolar olarak karşımızda duruyor.

Merz’in başbakanlık vazifesini devraldıktan sonra hem iç siyaset siyasetlerini, hem de 45 yıl sonra birinci sefer elde ettikleri dışişleri bakanlığı politikalarını inceledikten sonra bunu daha net bir formda konuşabiliriz. Birinci kere kendi dışişleri reçetelerini uygulayacaklar. Fakat ben, Merz’in NATO ile olan bağları, ABD ile olan ilgilerini güçlendireceğini, Türkiye-Almanya alakalarını de stratejik olarak sürdürebileceği kanaatindeyim. Merz de Avrupa’nın eski Avrupa olmadığını, AB’nin eski AB olmadığını, Almanya’nın lokomotif ülke olarak AB’de değerli vazifeleri olduğunu belirtti. Ancak Merz ayrıyeten Almanya’nın AB’nin tüm yükünü üstlenmeyeceğini; her üyenin AB misyonlarını yerine getirmesi gerektiğini söyledi. Avrupa coğrafyasında, Avrupa halklarının AB’ye güvensizliği yahut AB’nin varlığının gerekliliği konusunda dahi tartıştığını biliyoruz. Friedrich Merz, Avrupa’nın lokomotif ülkesi olan Almanya’yı ayağa kaldırıp AB’nin sürekliliğini sağlayarak, AB’nin başat bir global güç olarak sürdürülebilirliğini sağlamayı hedeflediğini açıkladı.”

“AFD şu anda birkaç puan daha yükselerek CDU/CSU’nun önüne geçmiş durumda. Yeni koalisyon hükümeti ve Merz’in yapması gereken şeyler var. AFD üzere Almanya’da yahut Avrupa coğrafyasında çok sağ partilerin güçlenmesine sebep olan şartları ortadan kaldırmak durumuyla karşı karşıya CDU. Şayet bu şartlar ortadan kaldırılamaz ve AFD’nin yükselişi engellenemezse hem Almanya’nın demokratik yapısında büyük bir tahribata sebebiyet verilecek, hem de mümkün bir AFD iktidarında Avrupa Birliği’nin işleyişi de olumsuz biçimde etkilenecek. Zira AB’yi istemeyen, AB’nin lağvedilmesini isteyen, ‘Avrupa vatanları’ üzere bir birlik kurulması ve para ünitesi olarak Mark’ın geri gelmesini savunan bir AFD var. Brexit’i konuşurken Deexit’i mi (Deutshland Exit-Almanya’nın AB’den ayrılması) konuşacağız diye kendi ortamızda tartışıyoruz. Lakin bu çerçevede Friedrich Merz, şartları ortadan kaldırmadığı surece AFD’nin yükselişini engellemek kolay olmayacak. Avrupa halklarında kurumlara olan inançta büyük bir tahribat yaşanıyor. Merz’in kurumlarını güçlendirmesi gerekecek. Kurumsallaşmış bir demokrasiye ve hukuka sahip olmasına karşın toplumun genelinde kurumlara yönelik bir güvensizlik kelam mevzusuysa, Merz hükümetinin bununla da uğraşması gerekecek. Almanya’yı bu noktaya getiren, bugün dünyada ticaret endeksinde 3. sırada olan, kişi başı ulusal geliri 48 bin dolar düzeyindeki Almanya’yı bu noktaya getiren en büyük sütun, kurumlara inanç ve kurumsallaşmış demokrasiydi. Almanya tekrar, yani Merz hükümeti bu türlü bir sorumluluk ile karşı karşıya. Şayet bunu başarabilirse, çok sağ partinin de şartlarını ortadan kaldırmış olacak. Böylelikle çok sağ partinin kurumsallaşıp kurumlara sahip olmasının da önüne geçecek. Bu hem Almanya’nın hem AB’nin geleceği açısından değerli. Lakin şöyle bir gerçek var: Artık dünyamız, 19. ve 20. yüzyılın şartları ile 21. Yüzyılı yönetemez duruma geldi. Bu yüzyılda liberal demokrasinin son süreçlerinin yaşandığı bu noktada, yeni bir siyasal bedeller sistemine gereksinim olduğunu görüyoruz. Lakin bu yeni siyasal bedeller coğrafyasının başat coğrafyası ve ülkesi neresi olacak? Bunu yeni süreçte göreceğiz. Dünyaya hakim olan militarizm tekrar toplumsal demokrasiye imkan sağlayabilecek mi? Bunu da göreceğiz.”