Prof. Dr. Hasan Köni, Amerikan Lideri Donald Trump'ın Körfez tipini ve Türkiye vurgularını yorumladı.
Trump, Körfez tipi kapsamında Riyad’da katıldığı Suudi Arabistan-ABD Ortak Yatırım Forumu’nda konuştu.
ABD Başkanı Donald Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmelerini anımsatarak, Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracaklarını duyurdu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefonda görüştüklerini hatırlatan Trump, “Türkiye’nin lideri Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde misal talebi oldu. Orta Doğu’daki öteki saygın arkadaşlarım da bunu söyledi Suriye’deki yaptırımları kaldıracağız.” sözlerini kullandı.
Dün yaptığı açıklamada kendisinin de İstanbul’daki görüşmelere katılmasının kelam konusu olabileceğini söyleyen Trump, “(ABD Dışişleri Bakanı) Marco Rubio yeni Suriye Dışişleri Bakanı’yla (Esad Hasan Şeybani) bu hafta Türkiye’de görüşecek.” dedi. Trump, Suriye halkının çok büyük kahırlar yaşadığını, sefalet ve vefat yaşadığını belirterek “Yeni hükümetle umarım ülkeyi istikrarlı ve barış içinde tutabilir. Suriye’de görmek istediğimiz budur.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Tommy Pigott, düzenlediği basın brifinginde Suriye gündemine ait değerlendirmelerde bulundu. Pigott, ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye ile ilgili “yaptırımların kaldırılacağı” istikametindeki açıklamalarının üzerine daha fazla bir şey söyleyemeyeceğini, lakin sürecin bölgeye barış ve refah getirmesini istediklerini belirtti. ABD’li sözcü, “Başkan, tüm bu bölgenin geliştiğini görmek istediğinden bahsetti. Suriyeli süreksiz idare kelam konusu olduğunda biz burada barış ve refah görmek istiyoruz.” halinde konuştu. Yaptırımların ne vakit ve ne halde kaldırılabileceği konusundaki sorulara şu evrede net karşılıklar veremeyeceğini söyleyen Pigott, Trump’ın açıklamalarına uygun halde sürecin ilerleyeceğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Körfez cinsini, Amerikan Başkanı’nın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma kararını, ABD’li yetkililerin Türkiye açıklamalarını ve bölgesel gelişmeleri, Prof. Dr. Hasan Köni ile konuştuk.
‘Trump bir iş adamı. Siyaset adamı değil’
Amerikan Başkanı Trump’ın Körfez turuna dair değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Köni, şunları söyledi:
“Türk-Amerikan bağlantılarında birinci baştan beri Trump, Türkiye’ye olumlu bir yaklaşım içinde. Ortada sırada da Rahip Brunson’ı hatırlatıyor. ‘Beni dinlediniz sizin için çok uygun oldu. Artık de dinleyin’ diyor. Türkiye, Ortadoğu bölgesindeki tek NATO ülkesi. Sistemi götüren de NATO. Avrupalılar Türkiye’ye yönelik araştırma yapıyor, onlara ‘Türkiye NATO üyesi. Ordu, sistem, komünikasyon bağlantılı’ dedim. Türkiye sistemin içinde zati, her şeyi biliyorlar. Türkiye, Ortadoğu’da Amerika’nın güvendiği bir yapı. Zati şimdiye kadar da o sistem üzerinden gitti. Ortadoğu’ya açılımlar vs. bu türlü oldu. Bugünlerde de tekrar lazım oluyor. ABD’nin kendi iç siyaseti açısından Türkiye’nin Hamas’la münasebeti makûs dursa da bir İran üzere değil natürel. Belirli bir açılım gerekiyordu. O açılım yapıldı. Zira etraf büsbütün değişiyordu. Herhalde mecburî kaldılar bu sebeple. Aslında İsrail yarısını işgal etmiş bölgenin. Ancak mesela Trump’ın İsrail’e aykırı düşen davranışları var. İran’ı bombalamadı. Husileri affetti, onlar da Amerikan gemilerini vurmayacaklarını söyledi. Sebebi paraya düşkün bir lider olması. 300 milyar dolar oradan alıyor, 300 milyon dolarlık uçak Katar’dan geliyor. Bir ülkenin 5-6 sene çalışarak ağır formda üretim yapacağı parayı, Araplardan şak diye alıyor. Bu yüzden Gazze’ye karşı daha yumuşak. ‘Aç kalıyorlar, beslemek lazım. Bombalamayalım. İnsancıl davranalım’ diyor zira nezaket göstermesi lazım. Aslında daha evvelki haberlere nazaran Suudi Arabistan’ın Filistin konusunda tahlil isteyeceği söyleniyordu. Sonuçta Suudiler, Amerika’ya 1 trilyon dolar akıtacak. Bir de doğal birinci başta blöf yapıyor Trump tam bir tüccar üzere. Çin’e yüzde 100 gümrük dedi sonra yüzde 30’a indirdi. Çin’den gelecek ender metalleri tekrar alacağını söylüyor. Bu kez ikisi ortalarında ticaret diyalogu kuruyor. Tüccar üzere. İş adamı Trump. Siyaset adamı değil.”
‘Trump tüccar, o yüzden tüccar blöfü yapıyor’
ABD Başkanı Donald Trump’ın “tüccar mantığı” ile hareket ettiğinin altını çizen Prof. Dr. Hasan Köni, Trump’ın savaş yerine para getiren barışçıl sistemleri tercih ettiğini kaydetti:
“Belli bir hususta İsrail’in çıkarları karşısında Trump çok bir şey yapmıyor. Lakin fazla kuşkulu, fazla gürültücü bir davranışı var İsrail’in. Bu da memleketler arası sistemi rahatsız ediyor. Mesela Trump, İran’ı milletlerarası sistemin içine çekmek istiyor. İran’dan istediği şey, Çin’e petrol satışını kesmesi. İran’ı vurmak üzere bir kederi yok. Nükleer konusunda güç özgür olabilir. Husiler konusunu da şimdilik durdurdu. Bir aydır bombaladılar. Daha fazla bombalanacak halleri yok. O denli bir halleri var. Biraz da fazla kuşkucu davranan, her ülke İsrail’in istediğini yapsın tutumu var. Halbuki Türkiye Karadeniz açısından kullanılacak, Doğu Türkistan’a kadar giden yollarda yer alıyor. Mesela ABD, Bagram Üssü’ne askeri uçak indirdi. Bagram Üssü nerede? Afganistan’da. Afganistan’a geri dönüyor Amerika. Bu durum karşısında oradaki Türk çizgisi, Trump’a lazım. Ortadoğu’daki Arap toplulukları çok gürültü patırtı yapıyor lakin bir tek petrolleri var. Biraz İsrail’i frenliyor. Lakin temel hususlarda oradan daha ileri gidemez. Kimi mevzularda da Trump, Amerika’daki derin devlet ile başa çıkamıyor. Ukrayna ile yaklaşımı, barış konusu vs. farklı. Oraya askeri yardımı kesecekti lakin kesemiyor. Trump’ı aşan bir durum var. Bunlar da NATO’ya bağlı Avrupalı yöneticiler. Bunlar sol kesim. Avrupa’nın sol kısmı savaşa devam etmek istiyor. Biden periyodunda çuvalladılar. Pentagon içindeki, Trump’ın da başa çıkamadığı derin devlet de bunları destekliyor. Bunlar NATO’nun adamları. NATO Genel Serketeri Türkiye’yi ziyaret etti. Türkiye de NATO içinde kullanılacak bir yapı. Türkiye, NATO içinde değerli bir yapı olmaya devam edecekse, Hamas ve İsrail telaffuzları kamuoyu için bir edebiyat olur. İsrail’in birtakım ataklarını kesiyor Trump lakin İsrail lobilerinden para geldiği için çok bir şey yapamıyor. Lakin bir ölçüde İsrail’i frenlemesi lazım zira Arap ülkelerinden para alıyor. Türkiye’deki müzakereleri de kabul etti, Marco Rubio’yu göndereceğini söyledi. Trump’ın barış adamı olduğu anlaşılıyor. Savaş tehditleri yapıyor fakat savaşmıyor. Biden o denli değildi o savaşa giriyordu. Trump tüccar, o yüzden tüccar blöfü yapıyor. Konuşmalarından sonra beklemek lazım diyoruz bu yüzden.”
‘Cenevre’den terörist çıkmıyor. Bolluk içinde olup da terörist çıkan bir ülke hatırlıyor musunuz?’
ABD Başkanı Donald Trump’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile yaptığı görüşmelerden sonra Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma kararı almasını pahalandıran Prof. Dr. Hasan Köni, Amerika’nın ekonomik refah getirerek Suriye’de terörü bitirmeyi ve Suriye’yi kendi eksenine almayı hedeflediğini tabir etti:
“Ahmed eş-Şera birtakım ıslahat yapacaksa parasız olmaz bu. Öteki tüm telaffuzlar edebiyat. Mesela biz öğretim üyeleri olarak 350 bin maaş alsak, istediğimiz vakit yurt dışına gidebilsek, Türkiye’deki rejimin otoriter olup olmamasını umursar mıydık? Hiçbir arkadaşım ‘umursardık’ demedi. Ahmed eş-Şera artık bir şeyler yapacaksa, bu yaptırımlar altında adamın olağanlaşması, Batı’ya yakınlaşması, kendi içindeki değişik silahlı yapıları doyurması gerekiyor. Değilse terörizm oluyor. Terörist de müdür olmak istemez mi? Ekonomiyi vermeden düzelmez. Ondan sonra dönüşecekler. Cenevre’den terörist çıkmıyor. Bolluk içinde olup da terörist çıkan bir ülke hatırlıyor musunuz? Bakın bizde o kadar Türklük deniliyor. Avrupalılar 12 milyar dolar verdi, tüm Türk devletleri Kıbrıs’ı bir kenara bıraktı, Rum kesitini tanıdı. Demek ki iktisat, jeopolitiğin üstünde. Öbür tüm siyaset edebiyatları para geldiği anda tık diye duruyor. Trump da paranın ‘tık’ diye durdurduğu bir adam.”
‘Batı, Türklerin yalnızca askerini istiyor’
Prof. Dr. Hasan Köni’ye nazaran Avrupa ve NATO, Türkiye’ye ülke olarak değil yalnızca askeri açıdan gereksinim duyuyor ve Türkleri AB içerisinde görmek istemiyor. Batı’nın Biden devri izlediği dış siyasetin yanılgılarını telafi etme gayreti içinde olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Köni, Almanya’nın şimdiden Trump çizgisine kaymaya başladığını belirtti:
“NATO içinde Türk ordusuna gereksinimleri var. Lakin bu görüşmeler İstanbul’da olabilecekse, pek iddia etmiyoruz zira Zelenskiy illa ki Putin’le görüşmek istiyor, tahminen Batılıların aklı başına gelir. Sosyo-ekonomik durumları pek güç durumda. Bir de 800 milyar euro harcayarak NATO dışında askeri güç kurmak çok sıkıntı. Türkiye’nin de 70 bin asker göndermesi üzere edebiyatlar içindeler. Lakin Türkiye, Avrupa Birliği’ne giremez. Giremediği üzere pasaportlu siviller gelemez. Lakin asker gelsin istiyorlar. Bu açıdan kullanışlı müttefik istiyorlar. NATO’daki durumumuz neydi? Askeri açıdan çok önemliydik. Bizi bir Güney Kore üzere yanlarına alıp işbirliği yapmadılar. Mallar ABD’ye gümrüksüz girmedi, teknolojik kalkınma yapılmadı. ‘Askerinizi gönderin, ortak düşman var’ dediler. Burada da o denli bir yaklaşım var. Fakat Ukrayna konusunda bir tahlil olursa, doğal Putin’in istekleri var, onların veremeyeceği şeyler var. Zelenskiy de Putin ile görüşmeyi istiyor zira kendisini de resmiyete bağlamak istiyor devlet başkanlığı seviyesinde. Mecbur kaldı. Neden? Avrupalı başkanlar, ki en çok korkan Polonya, bu kronik durum devam edemeyecek. Trump da geldi. Bir de Çin ve Rusya’nın ortak ticari mutabakatları var. Amerikan doları dışında yapıyorlar bu muahedeleri. Güya tüm bu gelişmeler Rusya’yı Çin’den koparacaktı. Lakin Rusya ve Çin’in bütünleşmesi onların hesaplamadığı bir şeydi. Savaş devam etse Çin, Rusya’nın yanında. Kuzey Kore yanında. Avrupa bütünleşip bu kadar para harcamak istiyor. Yeni bir Papa seçildi. Papa’nın birinci dediği laf, ‘Avrupa toplumu büsbütün İslamlaşıyor. Bu bu türlü devam edemez’ formunda oldu. Çok göçmen var. Almanya da göçü durdurmaya çalışıyor. Merz’in CV’si ortada. Blackrock şirketinin Almanya CEO’su. Bu adam savaş isteyen, ekonomiyi bilmeyen bir adam değil. Rolünü oynuyor. Zira Toplumsal Demokrat yapı zirve aşağı gidiyor. Biden’ın siyasetlerini takip ettiler zira. Kamuoyuna ‘Biz aptaldık. Bu kadar göç aldık. Ukrayna konusu geldi. İktisat çöktü. Harcamaktan canımız çıktı’ diyemezler. Bunu Ukrayna da ödeyemez üstüne göç de devam ediyor. Bunu açıkça diyemiyorlar. Trump söylediği için müzakere yaptıklarını söyleyecekler. Hafifçe akıllanıyorlar. Bir de Trump, kendi derin devletinin Ukrayna’ya yardımını kesemedi. NATO duruyor. Bu adamlar da NATO’ya bağlı. NATO Genel Sekreteri daima Avrupa’dan çıkıyor. Değilse Trump savaşı bitirecekti. Cephaneyi kestiği anda Avrupa bunu ikame edemezdi. Lakin istihbaratın, paralı kuvvetlerin, cephane akışının devam ettiğini gördük. Artık bunu kesecekse Trump, o vakit bu olay bitti.”
‘ABD yıllarca başına 10 milyon dolar ödül konulan Şara’yı bulamadı mı?’
Ahmed eş-Şera’nın ABD tarafından yetiştirilmiş bir figür olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Köni, şunları kaydetti:
“Ortadoğu’daki adamı da aslında kendileri yetiştirmiş. O kadar terörist arıyorlar. Kimi arıyorlar? IŞİD. IŞİD’in bir kolu buydu. 10 milyon dolar ödül koydukları adamı bulamadılar mı çok vakit? Ahmed eş-Şera aşikâr bir ekonomik bolluğa ulaşınca niçin teröre bulaşsın? Aslında Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt yapısı duruyor. On-on beş sene sonra farklı yapılar ortaya çıkabilir. Her şey olabilir. Coğrafik açıdan Kürt nüfusu birbirine yapışık. Hepsi yan yana. Hududu geçtiğiniz anda Kürt bölgesi güneyde. Bu bölgelerin birinde çağdaşlaşma, demokratikleşme vs. konuşuluyor. Irak’ta otonom yapı var. Öbürleri kendi ülkelerinin içinde. Bu durum uzun süre devam eder mi? Sosyopolitik açıdan çok geçerli değil. Pekala ne kadar müddet devam eder? Otonom yapıyla mı devam ederler? Bilemiyorum. Lakin ekonomik kalkınma modeliyle refah toplumu yaratmayı deneyebilirler. Ancak coğrafik açıdan 40 milyonu bulan bir nüfusun, öbür ülkelerde eriyip kendi kimliğini bırakması mümkün müdür? Bunu tartışmak kolay değil.”
More Stories
Emekli Amiral Yaycı: Dedeağaç’ta tatbikat maskesi altında askeri yığınak yapılıyor
15 bin yıldır kullanılan bitki: Kenevirin ekonomik potansiyeli
Şükrü Boyraz: ‘Afetlerde en çok ziyan görecek olanlar zihinsel engelliler’